Η Ένωση Σκηνοθετών Κύπρου σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας διοργάνωσε master class με θέμα “Το Σύγχρονο Ντοκιμαντέρ μια Άλλη Πραγματικότητα” το Σάββατο 31/5/2014 15:00-20:00 στο Cinestudio στη Λευκωσία. Ο πολυβραβευμένος ντοκιμαντερίστας και δημοσιογράφος Γιώργος Αυγερόπουλος, δημιουργός της σειράς ντοκιμαντέρ ΕΞΑΝΤΑΣ, μίλησε για πρώτη φορά στην Κύπρο για την δουλειά του. Στα πλαίσια του master class προβλήθηκε το νέο του ντοκιμαντέρ με τίτλο “Το χαμένο σήμα της Δημοκρατίας”.

​

Η Ένωση Σκηνοθετών Κύπρου από την ημέρα της ίδρυσης της, είχε πάντοτε ως μόνιμο στόχο, την οργάνωση ,την επιμόρφωση των Κύπριων Σκηνοθετών και την κάθε δυνατή προβολή του έργου τους.

​

Το νέο Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο ανέλαβε την ηγεσία της Ένωσης από την νέα χρονιά, έχει θέσει ως προτεραιότητα του την πιο οργανωμένη και συστηματική υλοποίηση των στόχων αυτών.Στο πλαίσιο αυτής της στοχοθεσίας κινήθηκε και η δράση μας με τίτλο «Το σύγχρονο ντοκιμαντέρ, μια άλλη πραγματικότητα».

​

Γιατί όμως, μια άλλη πραγματικότητα, αφού, στην αντίληψη του μέσου θεατή, το ντοκιμαντέρ είναι μια κινηματογραφική παραγωγή που επιχειρεί όσον το δυνατόν πιο πιστή καταγραφή της πραγματικότητας και του κοινωνικοπολιτικού γίγνεσθαι;

Αντί απάντησης, επιχειρώ μια επιγραμματική καταγραφή της πρόσφατης ιστορίας του ντοκιμαντέρ, μέσα από την οποία μπορούμε να παρατηρήσουμε τα εξής: Από τα μέσα της δεκαετίας του 80, το κίνημα του μεταμοντερνισμού, με τον ακραίο σχετικισμό στις αξίες και την απόρριψη κάθε αντικειμενικότητας, επηρέασε σταδιακά τους ντοκιμαντερίστες και το έργο τους, ως προς την οργάνωση, τη μορφή, τη γλώσσα και την αισθητική του κινηματογράφου τεκμηρίωσης, όπως επίσης ονομάζεται το ντοκιμαντέρ.

​

Είναι ξεκάθαρο ότι οι ταινίες ντοκιμαντέρ δεν είναι αυτές που ήταν πριν μερικές δεκαετίες. Τα όρια μεταξύ μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ είναι αρκετές φόρες δυσδιάκριτα.

​

Οι νέες συνθήκες ευνοούν το ντοκιμαντέρ και τούτο φαίνεται από το γεγονός ότι δεν είναι πλέον ταινίες αποκλειστικά για αίθουσες τέχνης, ή για θεατές με ειδικά ενδιαφέροντα.
Η εισαγωγή τεχνικών της μυθοπλασίας επέτρεψαν στους ντοκιμαντερίστες να βραβευθούν σε μεγάλα φεστιβάλ, να κερδίσουν Όσκαρ, θεατές αλλά και χρήμα
Αυτές οι εξελίξεις γέννησαν θεωρητικά ερωτήματα για μια σειρά από θέματα γύρω από το ντοκιμαντέρ όπως:

-Την άνθηση ενός νέου πολιτικού και καταγγελτικού λόγου με οπτικοακουστικά μέσα.
-Τη χρήση των νέων ψηφιακών τεχνολογιών εικόνας, ήχου, μοντάζ, διανομής, καθώς και τη νέα αισθητική που διαμορφώνει ο ψηφιακός υβριδισμός.
-Την εισαγωγή νέων προσεγγίσεων πάνω στην γραφή και οργάνωση του σεναρίου
-Τη διαμόρφωση και εδραίωση ενός ντοκιμαντερίστικου ύφους, που κυριαρχεί και σε ταινίες μυθοπλασίας
-Την αναθεώρηση των κυρίαρχων απόψεων πάνω στα όρια που χωρίζουν την ταινία μυθοπλασίας από το ντοκιμαντέρ

Γι’ αυτά και για αλλά πολλά, είχαμε την τιμή και τη χαρά να φιλοξενήσουμε το σημαντικότερο ντοκιμαντερίστα των τελευταίων 12 χρόνων στον Ελλαδικό χώρο, το Γιώργο Αυγερόπουλο και τη σύντροφο και παραγωγό του Αναστασία Σκουμπρή.

​

Ο Γιώργος Αυγερόπουλος με όργανό του τον ΕΞΑΝΤΑ, εδώ και δώδεκα χρόνια δημιουργεί με τρόπο που να έχει καθορίσει τη θέση του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, χαράσσοντας μια σημαντική πορεία στην κινηματογραφία του ντοκιμαντέρ τόσο σε επίπεδο θεματολογίας, όσο και στο επίπεδο έκφρασης και αισθητικής.

​

Ο Αυγερόπουλος κατέγραψε με την κάμερα του τη λατινοαμερικάνικη ιστορία, ιδιοσυστασία – και όχι μόνο – και έφερε στο προσκήνιο περιοχές του πλανήτη ξεχασμένες, ανοίγοντας την πόρτα ενός κρυμμένου κόσμου, του δικού του και του δικού μας. Ο Αυγερόπουλος κυνηγά θέματα που μας συγκινούν και με τα οποία τα συστημικά μέσα ενημέρωσης αποφεύγουν να ασχοληθούν.

​

Ο Γιώργος Αυγερόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 71, σπούδασε δημοσιογραφία και δούλεψε στο ρεπορτάζ, στον έντυπο τύπο και στους μεγαλύτερους τηλεοπτικούς σταθμούς. Το 92 σε ηλικία είκοσι ενός ετών φεύγει ως εθελοντής πολεμικός ανταποκριτής στο Σαράγιεβο, όπου γνωρίζει για πρώτη φορά τη φρίκη του πολέμου. Στη συνέχεια ακολουθεί τους πολέμους σε Ιράκ, Αφγανιστάν και Γάζα.

​

Το 1997 η ανεπάρκεια των κατά παραγγελία ρεπορτάζ για τις εφημερίδες και την τηλεόραση τον σπρώχνει να εγκαταλείψει τα πάντα για κάτι πιο ουσιαστικό, όπως αναφέρει ο ίδιος. Φεύγει για τη Λατινική Αμερική, και πιο συγκεκριμένα στο Περού, μαζί με την σύντροφο του. Εκεί στο μακρινό Περού σκέφτεται να εγκατασταθεί μόνιμα, αλλά τελικά αποφασίζει να δώσει στον εαυτό του και στην Ελλάδα μια δεύτερη ευκαιρία, όπως αναφέρει ο ίδιος σε μια συνέντευξή του.

​

Το 2000 τον βρίσκει να εργάζεται στον τηλεοπτικό σταθμό ΑΛΦΑ, όπου φτιάχνει ένα χρονικό με τίτλο « Η Ελλάδα του 20ου αιώνα». Με αφορμή το χρονικό αυτό ξεκινά η σειρά ντοκιμαντέρ ΕΞΑΝΤΑΣ η οποία από το 2002 μεταφέρεται στην ΕΡΤ.
Στην ΕΡΤ του δόθηκε η αναγκαία οικονομική στήριξη και ελευθερία στην επιλογή της θεματολογίας αλλά και των εκφραστικών του μέσων, επιτρέποντάς του να οδηγηθεί σ’ αυτό που λέμε «δημιουργικό ντοκιμαντέρ».

​

Τα ντοκιμαντέρ του ΕΞΑΝΤΑ είναι μια κριτική ανάγνωση της πραγματικότητας, με κυρίαρχα στοιχεία ως προς τη θεματολογία, τον πόλεμο, τις κοινωνικές ανισότητες, την καταστροφή του περιβάλλοντος και το θάνατο, ιδιαίτερα στον τρίτο κόσμο.

Χαρακτηριστικά δείγματα της δουλειάς του και της αναγνώρισης που έχει τόσο στην Ελληνική όσο και στην παγκόσμια φιλμογραφία του κοινωνικοπολιτικού ντοκιμαντέρ είναι τα πολυβραβευμένα έργα του:

​

1. Δέλτα, Οι βρώμικες Δουλειές του Πετρελαίου
2. Το αίμα του Κουάν Κουάν
3. Πωλείται ζωή
4. Ψηφιακά Νεκροταφεία
5. Πεθαίνοντας στην Αφθονία
6. Αναμέτρηση στη στέγη του κόσμου
7. 49 λέξεις για το χιόνι
8. Το μυστικό της αυγής

​

Τα ντοκιμαντέρ αυτά, καθώς και άλλα του Γιώργου Αυγερόπουλου, απασχόλησαν κριτικούς και ερευνητές, αλλά και την ευρύτερη , κοινωνία των πολιτών.

Τελευταία δουλειά του Γιώργου Αυγερόπουλο είναι «Το Χαμένο Σήμα της Δημοκρατίας», στο οποίο καταγράφονται λεπτό προς λεπτό οι αυταρχικές και αντιδημοκρατικές ενέργειες της ελληνικής κυβέρνησης με τη διακοπή του σήματος της ΕΡΤ, μια γροθιά στο στομάχι κάθε δημοκρατικού ανθρώπου, οπουδήποτε και αν βρίσκεται. Τούτο φαίνεται και από την απήχηση που είχε στο εξωτερικό και την προβολή του σε περισσότερες από δεκαοχτώ χώρες στο σύντομο μέλλον.

​

Εύχομαι τα γεγονότα και οι αποφάσεις που οδήγησαν στο κλείσιμο της ΕΡΤ να μην βρουν μιμητές και στον τόπο μας. Γιατί, ως γνωστό, η δημόσια ραδιοτηλεόραση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις δημοκρατικές κοινωνίες και τις πολιτισμικές ανάγκες, καθώς και με την ανάγκη να διασφαλίζεται η πολυφωνία στα Μέσα Μαζική Ενημέρωσης. Αυτό τον σημαντικό ρόλο που οφείλει να διαδραματίζει η δημόσια ραδιοτηλεόραση, δεν πρέπει να τον παραγνωρίσουμε ως κοινωνία. Γι’αυτό και πρέπει να διασφαλιστεί η οικονομική ανεξαρτησία της από τους κομματικούς μηχανισμούς ώστε παράλληλα να κόψει τον ομφάλιο λώρο που τη συνδέει με το πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο του τόπου.

Εύχομαι η κυπριακή κοινωνία να έχει μάθει από τα μέχρι τώρα παθήματα της και από την απουσία διαφάνειας και έγκυρης ενημέρωσης. Η κυπριακή πολιτεία αλλά και ευρύτερα η κοινωνία πρέπει να στηρίξουν και να ενισχύσουν το έργο της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος να χαθεί για δεύτερη φορά από τον τόπο μας το σήμα της Δημοκρατίας.

​

Σημείωμα από τον Σκηνοθέτη Νείλο Ιακώβου.